Friday 11 June 2010

ერთი ბიჭის ისტორია

მინდა ერთ ბიჭზე მოგიყვეთ.
ქუთაისელი იყო. თბილისი ბავშვობიდან არ უყვარდა. ცხენები უყვარდა. ოცნებებში ხედავდა, ცხენზე ამხედრებული თავის რაზმელებთან ერთად თბილისელებს მუსრს როგორ ავლებს. ჯანიანი ბიჭი იყო, მოჩხუბარი, დიდი დანა ჰქონდა და კარგადაც ატრიალებდა. თუმცა წესრიგი უყვარდა.
16 წლის იყო, როცა მამამ საგვარეულო ბიზნესი გადასცა სამართავად. მართვის ნიჭი აღმოაჩნდა, საქმე კარგად გამოსდიოდა.
ბევრ რამეზე ფიქრობდა, ბევრი იდეა აწუხებდა.
მამა უთხრა, ჩვენ ებრაული წარმოშობისანი ვართო, და სახელიც ებრაული დაარქვა, თუმცა მართმადიდებლურ სარწმუნოებაში მონათლა. დიდი ბებია სომეხი, ბებია კი ოსი ჰყავდა. ცოლი ჯერ სომეხი ყავდა (მერე სახლიდან გააგდო და მონაზვნად აღაკვეცინა), და და მერე გადამთიელი (სადღაც დონსა და ვოლგას შორის დაბადებული). უნდოდა საქართველოში რომ თავისი ურჯულო ძმაკაცები ჩამოეყვანა - დარწმუნებული იყო, რომ ეგენი არ უღალატებდნენ - ქუთაისელების იმედი არ ჰქონდა, თბილისელების - მით უფრო. თან ერთი-ორი კაცი კი არა, ბევრი უნდოდა ჩამოესახლებინა.
მორწმუნე კი იყო, მაგრამ ეკლესიასთან ვერ დაალაგა საქმეები. ეკლესია მის კონკურენტებს უჭერდა მხარს. მას კი არ მოსწონდა, ნებისმიერ ავაზაკს და ძველ ბიჭს რომ შეეძლო ჯერ ემამაძაღლა, ექურდა, და მერე ფული ეკლესიისთვის შეეწირა და კარგი ტიპი გამხდარიყო, შეიძლება ეპისკოპოსიც კი. ქრთამები არ ევასებოდა ეკლესიაში, უცბათ რომ სამღვდელო კარიერას აკეთებდნენ ბლატით და ა.შ. ამეებზე ძაან იბოღმებოდა. ნატრობდა - ეკლესიაში განხეთქილება მოხდეს, და ჩემიანი ვინმე დაწინაურდესო. თავის ბიზნესს უფრო მაღლა აყენებდა, ვიდრე ეკლესიას.
გადასახადებზეც უცნაური მოსაზრებები ჰქონდა - ვითომ უნდა სდომებოდა ქართველებისთვის შეღავათები, ის კი პირიქით ფიქრობდა - ქართველები სად წავლენ, მაინც აქ იქნებიან, უცხოელებს კი ნაკლები გადასახადები უნდა ქონდეთო გადასახდელიო.
ბევრს არ მოსწონდა, ბევრი ებრძოდა, დაუნდობელი იყო, საქმეში ხელს თუ შეუშლიდი, გაგანადგურებდა.
რას იტყვით მასზე თქვენ?
რა უნდა თქვას თბილისელმა, ქართული ჯიშისა და ჯილაგის მაქებარმა კაცმა, შევარდნაძის დროს ხაზინიდან მოპარულ ფულით კაცურად რომ ქეიფობს და საქართველოს სადღეგრძელოს განსხვავებული სასმისით სვამს, ეხლა კი სოროსისტებმა და ლიბერასტებმა სამშობლო გაუყიდეს, სამსახური დაუკარგეს და ქართველობას ართმევენ?
რას იტყვის არაერთი ჟინიანი პოლიტიკოსი, უცხო წარმოშობა ხინჯად რომ მიაჩნია?
რას იტყვის ქართველი დედა, შვილს რომ ეუბნება - სომეხი, რუსი, მაჰმადიანი ცოლად არ მოიყვანოო?
რას იტყვიან მართმადიდებელმშობელთკავშირელასახალხომართმადიდებლები?
რას იტყვის ზოგი ქართველი წარმოება რომ გადაარჩენს საქართველოს თორემ მთავრობა მას კი არ ეხმარება უცხოელებს ეძებს?
• ბიჭი 1089 წელს გამეფებდა.
• 1103 წელს მოიწვია რუის-ურბნისის კრება, გადააყენებინა უღირსი სამღვდელო პირები, მწიგნობართუხუცესის და ჭყონდიდელის თანამდებობების გაერთიანებით დაუქვემდებარა ეკლესია სახელმწიფოს (რაც ოთხი საუკუნის მერე გააკეთა ჰენრი მერვემ ბრიტანეთში და ხუთი საუკუნის შემდეგ პეტრე პირველმა რუსეთში).
• 1118 წელს საქართველოში ჩამოასახლა რამდენიმე ათეული ათასი ყივჩაღთა ოჯახი, რაც ქართული მოსახლეობის (სავარაუდოდ 100 ათასი ოჯახი) მნიშვნელოვანი წილი იყო.
• 1122 წელს, დიდგორის ბრძოლაში გამარჯვებიდან არცთუ დიდი ხნის შემდეგ, ალყა შემოარტყა და სისხლისმღვრელი ბრძოლით დაიპყრო თბილისი, სამი დღე ალაფა აკრეფინა თავისი რაზმებს და შემდეგ, ქალაქში მოსახლეობის და გამოცდილების შესანარჩუნებლად, დაუწესა გადასახადი ასე: მუსლიმებს სამი დინარი, ებრაელებს ოთხი და ქართველებს ხუთი
1125 წელს, მრავალი სხვა საქმის გაკეთების შემდეგ, 53 წლის ასაკში, აღსრულდა წმიდა კეთილმსახური დავით მეოთხე ბაგრატიონი, მეფე ყოვლისა საქართველოჲსა აღმაშენებელად წოდებული, მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა, ბიბლიური დავითის მოდგმა, ოსი ბორენას შვილიშვილი და სომეხ მარიამ არწრუნის შვილთაშვილი, რუსუდან სომეხთა მეფის-ასულის და გურანდუხტ ყივჩაღთმთავარ ათრაქას-ასულის მეუღლე.
მან დაწერა საკუთარ თავზე:
ხოლო მე ვნებათა ბილწთა მონად მივჰყიდე თავი

Monday 7 June 2010

ვსრიალებთ

ამ ტექსტის ხუთშაბათს ღამით ვწერ. მაზეგ არჩევნებია. არჩევნები მშვიდობიანად და გამართულად ჩაივლის, ტაბულა კი შემდეგ დღეს გამოვა.
ეხლა უკვე მსჯელობა მერობის კანდიდატების პლატფორმებზე პოლიტიკურად არააქტუალურია, ამიტომ მინდა ერთი ჩვენებური ავადმყოფობაზე სალაპარაკოდ გამოვიყენო. ამ ავადმყოფობას მე ზედაპირზე სრიალს ვეძახი.
რამდენიმე თვის განმავლობაში მიდიოდა აქტიური გამეორება საარჩევნო დაპირებების, და არავის არ მოსვლია თავში საზოგადოებრივ სივრცეში გაეკეთებინა მარტივი რამ: გ ა ნ ე ხ ი ლ ა, დ ა ე თ ვ ა ლ ა, გ ა ე ა ნ ა ლ ი ზ ე ბ ი ნ ა ის იდეები, რომლებსაც ასე უხვად გვთავაზობდნენ პოლიტიკოსები.
არც ოჯახში თუ ეზოში მოუკლია არავის თავი ამ ანალიზით. თუმცა კამათი ბევრი იყო. მაგრამ „მოდი დავთვალოთ“ ხომ არ იტყვი - სირცხვილია. ანუ ვართ თვლის ძველ სისტემაში - ერთი, ორი, ბევრი. ათი, ხუთი, უფასო.
ანუ მათ ზედაპირულ ლოზუნგებს ჩვენ ვუპასუხეთ სათანადო ზედაპირულობით. ჩვენ ხომ ორივენი - კანდიდატებიც და ამომრჩევლებიც - ბედკრული საქართველოს შვილები ვართ.
ასეთი მოლიპული საქართველო. ვსრიალებთ ყინულის ზედაპირზე.
მაგალითად ავიღოთ გაზი ხუთ თეთრად, დენი ათ თეთრად, წყალი უფასოდ - თუ პირიქით? გაზი უფასოდ, დენი 5 თეთრად, წყალი 10 თეთრად? (ისე კარგია, რომ ასეთი რიცხვებია - ხალხს დათვლა გაუადვილდება, ასე რომ ძალიან მზრუნველი ადამიანის მოფიქრებულია).
რომელ ჩვენგანს წასცდა ხელი კალკულატორისკენ? ვინ დაურეკა ნაცნობ სპეციალისტს - ამიხსენი, ეს სწორი გათვლაა თუ არაო?
ან დავასაქმებ თითოეულ ოჯახიდან ერთ ადამიანს მაინც! ვის გაუჩნდა კითხვა- როგორ? თუ რაღაც საიდუმლო არ არის, გვითხარიც ჩვენც.
ვსრიალებთ!
მაშინ რა არის მნიშვნელოვანი? როგორი მერი (დეპუტატი, პრეზიდენტი, საკრებულოს წევრი) გვინდა? გვაინტერესებს მისი იდეები? რეალისტურ რამეს გვპირდება თუ არა? შეძლებს გააკეთოს?
თუ უფრო მისი ზომა, წონა, ბოხი ან პირიქით, ნაზი ხმა ან სახის გამომეტყველება გვაინტერესებს?
მისი წარმომავლობა, სპორტულობა, ჩაცმულობა, სახის გამომეტყველება?
ენების ცოდნა, დედის გვარი, ვაკელია თუ პლეხანოველი?
ერთხელ ნახევრად სახუმარო ინტერნეტ-გამოკითხვა ჩავატარე - როგორი პრეზიდენტი სჭირდება საქართველოს. ბევრი პროვოკაციული და არასერიოზული კითხვა იყო. რამდენიმე კითხვაზე აზრები მნიშვნელოვნად გაიყო.
შეიძლება თუ არა პრეზიდენტი იყოს ოფლიანი? ამ კითხვამ გახლიჩა გამოკითხულები ორ თითქმის თანაბარ ნაწილად - 54 % თვლიდა, რომ შეიძლება, და 46% რომ არა.
გასაგებია, რომ დემოკრატიას ეხლა ვსწავლობთ, ისტორიული გამოცდილება არ გაგვაჩნია, და, როგორც იყო ნათქვამი, ეს ლობიოს ჭამა არ არის.
მეორეს მხრივ, 20 წელი პატარა ვადა არ არის, სრიალის გარდა კიდევ რამის სასწავლად.
15 წლის წინ რუსეთში ქიმიური საწარმოს აქციების მსხვილი პაკეტი შევიძინეთ. საწარმო უფულოდ იყო. ჩვენ ბევრს ვთვლიდით - სად იკარგება თანხები, სად არის არაეფექტურობა. ქარხნის დირექტორს ჟურნალისტმა ჰკითხა - ახალ აქციონერებზე რას გვეტყვითო. ამანაც - კარგი ბიჭები არიან, ყველა ბუღალტერიაო. ვკითხე - რატომ ბუღალტერები-თქო. მიპასუხა - აბა განა ვინ ხართ, სულ კალკულატორი გიჭირავთ ხელშიო, და ითვლით, ითვლით, ითვლით.
მართალია, მიმტკიცებენ, რომ საქართველოში მამაკაცმა რომ კალკულატორი იხმაროს, სირცხვილია. ანუ იარაღი - კარგია. სიგარეტი - მოსულა, კალკულატორი - სამარცხვინოა. სრიალი მოსულა, ჩაღრმავება არა.
ხალხო! ავიღოთ კალკულატორი, გამოგვადგება, რამეს დავთვლით.
თორემ სულ ყინულზე ვისრიალებთ.
წყალი ხომ უფასოა.