გავაგრძელოთ აღზრდა-განათლებაზე საუბარი.
გასაოცარია რეაქცია პირველი კლასიდან ინგლისურის სავალდებულო შესწავლაზე. აქ კრიტიკის დიაპაზონი ფართოა - ერთის მხრივ - არჩევანის თავისუფლების შეზღუდვა და მეორეს მხრივ - ეროვნულობის დაკარგვა, ქართველების გადაჯიშება, და ა.შ.
საბედნიეროდ, უცხო ენა რომ საჭიროა, ამას უმრავლესობა ეთანხმება. მაგრამ რატომ ინგლისური? (ქართველების გადაჯიშებაზე მერე ვიკამათოთ)
ჩინურს სწავლობ ჩინელებთან ურთიერთობისათვის, კორეულს - კორეელებთან, ნორვეგიულს - ნორვეგიელებთან. ყოველთვის ასეა?
არა. თურქულს თუ ისწავლი, აზერბაიჯანშიც გამოგადგება, შუა აზიაშიც, რუსეთის ზოგიერთ რეგიონშიც; პორტუგალიური - ზოგიერთ აფრიკულ ქვეყნებსა და ბრაზილიაში, ესპანური -ლათინური ამერიკის სხვა ქვეყნებში.
ასეთ ენებს - რომელთა გამოყენება მათ სამშობლოს სცილდება - ლინგვა ფრანკა ეწოდება.
ინგლისურსაც მხოლოდ ინგლისელებთან მუსაიფისთვის არ სწავლობენ. 300 მილიონი ინგლისელისა და ამერიკელის გარდა, ინგლისურად შეგიძლია ელაპარაკო 125 მილიონი ინდოელს, 80 მილიონ ნიგერიელს, 48 მილიონ ფილიპინელს, 22 მილიონ კანადელს და ა.შ. 53 ქვეყანაში ინგლისურს ოფიციალური სტატუსი აქვს (სხვათაშორის, დიდ ბრიტანეთში, ამერიკაში და ავსტრალიაში ინგლისურს ოფიციალური სტატუსი არ გააჩნია).
გარდა ამისა, ინგლისურად ლაპარაკობენ ყველგან, სადაც ტურისტს ფეხი დაედგმება - გინდა ევროპაში, გინდა ჩინეთში, გინდა ეგვიპტეში და გინდა .... აქ მინდოდა დამეწერა - ბათუმში, ჯერ-ჯერობით თავს შევიკავებ .
ეხლა უკვე მესმის ხმები - აი, ხომ ვიძახდით, რომ ქართველები მოსამსახურეებად უნდა გადააქციონ, მაგენი მეისპენო.
ამიტომ ავმაღლდეთ, ზემო სფეროებში ავიდეთ, ტურიზმს გავერიდოთ და მეცნიერებას შევხედოთ - მსოფლიოს ათი ყველაზე მნიშვნელოვანი სამეცნიერო ჟურნალი ინგლისურ ენაზე გამოდის. ნებისმიერ დარგში წამყვანი ათეული ჟურნალიდან ან ათივე ინგლისურენოვანია, ან ძალიან იშვიათად ერთი შეიძლება იყოს ორენოვანი. მე დიდი ხნის ძებნის შედეგად ოთხი ასეთი შემთხვევა ვიპოვე. ის, რომ ინგლისური დღევანდელი მეცნიერების ენაა, თუ ვინმეს ეჭვი ეპარება, ჩაგვახედოს თავის ტვინში.
კიდევ? ბიზნესს შევხედოთ. მახსოვს ჩემი გაოცება, როდესაც ერთ-ერთი დიდ ავსტრიულ კომპანიაში ვიზიტისას აღმოვაჩინე, რომ შიდა დოკუმენტაცია ინგლისურადა აქვთ! დიდ საერთაშორისო კომპანიას სხვა გზა არა აქვს, ფაქტიურად იძულებულია ინგლისურად იარსებოს.
სხვადასხვა დროს ან სხვადასხვა სფეროში სხვადასხვა ლინგვა ფრანკა იყო. მაგალითად, მეცნიერებაში ლათინური - ნიუტონმა თავისი „ნატურალური ფილოსოფიის მათემატიკური პრინციპები“ გამოაქვეყნა ლათინურად 1687 წელს. ინგლისური თარგმანი მხოლოდ 42 წლის შემდეგ გამოვიდა, მისი სიკვდილის შემდეგ.
ხმელთაშუა ზღვისპირეთში და დასავლეთ აზიაში არაბული იყო ლინგვა ფრანკა - და დღემდე ამის კვალად შემორჩა არაბული სიტყვები ევროპულ ენებში (ქართულშიც, ცხადია) - ადმირალით და ალგორითმით დაწყებული, aubergine = باذنجان (al-bādhinjān) = ბადრიჯანით დამთავრებული.
მეცხრამეტე-მეოცე საუკუნის ფრანგულის და გერმანულის ლინგვა ფრანკობისათვის ბრძოლა ინგლისურის გამარჯვებით დამთავრდა. ინგლისური გახდა მსოფლიოს მეცნიერების, ვაჭრობის, ფინანსების და დიპლომატიის ენა.
ამიტომ ნუ მკითხავთ: რომელი ქვეყნის უცხო ენა შევისწავლოთ?
მკითხეთ - რომელი ლინგვა ფრანკა შევისწავლოთ?
მე გეტყვით - გლობალური და თანამედროვე.
რომელია ეს ენა?
მხოლოდ ინგლისური!
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
+100000 ბატონო კახა!
ReplyDeleteინგლისური გახდა მსოფლიოს მეცნიერების, ვაჭრობის, ფინანსების და დიპლომატიის ენა.
ReplyDeleteდა ამის შემდეგ მავანნი ისევ იკითხავენ: რატომ მაინცდამაინც ინგლისურიო :დ
დიდი მადლობა ბ-ნო კახა მშვენიერი სტატიისათვის :)
ინგლისურის ცოდნის აუცილებლობა მგონი ახალი თაობის უმრავლესობას გათვითცნობიერებული აქვს...
ReplyDeleteდა მეორე ენად რა გვესწავლა, რას გვირჩევდით?
ფრანგულსა და გერმანულს შორის რომელი სჯობს?
მე არ მომწონს. ჩემი აზრით, აზრობრივი, შინაარსობრივი, მხატვრული ფასეულობა ამ სტატიისა წინა სტატიებთან შედარებით ფაქტიურად არაფერია. რათქმაუნდა ინგლისური მნიშვნელოვანია, მაგრამ ჩემი გამოცდილებიდან გამომდინარე ყველაზე მნიშვნელოვნად ინფორმაციის მიღების შესაძლებლობას მივიჩნევ ინგლისურის ცოდნაში.
ReplyDeletemodit imit davickot, rom kuchebis abrebi mainc yoveltvis dublirebuli iyos inglusurad da metroshi shemdegi sadguris gamocxadeba kartulis garda inglisur variantshic ZRerdes! albat, es ara imdenad chven ganatlebas caadgeba, ramdenadac gaamyarebs ucxoel stumrebshi sakartvelos rogorc civilezebuli kveynis imijs!
ReplyDeleteთქვენ ხართ - გლობალური და თანამედროვე :-)
ReplyDeleteნეტა ვინ დაობს, რომ ინგლისური ყველაზე საჭირო უცხო ენაა?!
ReplyDeleteსაკითხავი აქ ის არის, როდიდან ჯობია უცხო ენის სწავლის დაწყება. ჩემი აზრით ჯობია ჯერ მშობლიური ენა იცოდეს ბავშვმა კარგად და მერე ისწავლოს უცხო ენა (ენები).
This comment has been removed by the author.
ReplyDelete[ჩემი კომენტარი ზედმეტად გრძელი აღმოჩნდა, ასე რომ ონ ნაწილად ვაგზავნი]
ReplyDeleteბატონო კახა,
სამწუხაროდ ამ შემთხვევაში ბატონ ნოდარს უნდა შევუერთდე და გამოვხატო უკმაყოფილება. დაგეთანხმებით რომ თუ უცხო ენა უნდა შეისწავლოს ადამიანმა (და მისი შესწავლა არის აუცილებელი იმისთვის რომ იზოლირებული არ იყოს ადამიანი მსოფლიოსგან) მაშინ უფრო პრაქტიკული იქნებოდა ინგლისური ენის შესწავლა. მართლაც, პირადად მე ვფლობ ინგლისურს, რუსულს, ფრანგულს, და სპარსულს, და ამ ენებს შორის ინგლისურს ყველაზე ხშირად ვიყენებ. ამას ოღონდ მინდა დავუმატო რომ თუ უცხო ენის შესწავლა იმისთვის არის აუცილებელი რომ ისეთ ნაწერებზე მიგიწვდეს ხელი რომელებიც თქვენს ენაზე არ მოინახება, მაშინ საქართველოს რეალობაში მაინც რუსულის სწავლა ჯობია-- მართალია ქართველების უმეტესობა რუსულს უკვე იშვიათად თუ ფლობს კარგად და თან რუსეთი აღარ ითვლება საქართველოსთვის სასურველ მოკავშირედ, მაგრამ საქართველოში უფრო მეტი უცხოური მასალა მოიძებნება რუსულ თარგმანში ვიდრე ქართულად ან გინდაც ინგლისურად.
ამ ყველაფერსაც რომ თავი დავანებოთ, თქვენს წინა სვეტში (9 ოქტომბრის) თქვენ ძალიან დაგვაიმედეთ რომ ისაუბრებდით განათლების სისტემის შეცვლის აუცილებლობაზე და რა ტიპის ცვლილებები უნდა ჩატარდეს. ამ სტატიაში კი არანაირი სისტემის ცვლილებაზე არ მიდის საუბარი-- თქვენ, ჩვენს ხელისუფლებასთან ერთად, უბრალოდ გვთავაზობთ რომ ერთი ენა (როგორც თქვენ მათ უწოდებთ, lingua franca) მეორეთი ჩავანაცვლოთ...
[ვაგრძელებ]
ReplyDelete...როგორც არ უნდა იყოს, თუ თქვენ როგორც თქვით 9 ოქტომბრის ნაწერში, საშუალო განათლების მიზანი უნდა იყოს რომ ბავშვებს კარგი ბაზისი შეექმნათ მომავალი აკადემიური განათლებისთვის და ქვეყნის მოქალაქეობისთვის (ამ წუთას ”მოქალაქეობას” მე განვიხილავ როგორც ეთიკურ კატეგორიას), მაშინ უცხო ენის პირველივე კლასიდან სწავლაში მე აუცილებლობას ვერ ვხედავ. განსაკუთრებით როცა პრაქტიკა აჩვენებს რომ ენის სწავლის დაწყება უმჯობესია როდესაც ადანიანი უფრო რაციონალური ხდება (მე ინგლისურის სწავლა 13 წლის ასაკში დავიწყე და დღეს დღეობით [სამწუხაროდ] მას ქართულზე უკეთესად ვფლობ). პირველ კლასებში ჯობია რომ ბავშვებმა ისწავლონ როგორ უნდა სწავლა და გაიჩინონ ის სურვილი/ცოდნისმოყვარეობა რომ მოიძიონ დამატებითი ინფორმაცია რომელიც ქართულად არ არის ხელმისაწვდომი. სამწუხაროდ ქართველ ბავშვებს არც ეს უნარი გააჩნიათ და არც ასეთი სურვილი. მათ გარეშე კი იმის განხილვა თუ რომელი ენა უნდა შეისწავლოს ადამიანმა-- რუსული, ინგლისური, ფრანგული, თუ გერმანული-- ყოვლად ზედმეტი და უსარგებლოა.
პატივისცემით,
~ანა